Osła

Kościół p.w. św. Piotra i Pawła

               

               

               

Kościół parafialny p.w. św. Piotra i Pawła: został wzniesiony w 1826 r., jako drugi zbiór protestancki. Dzisiaj do świątyni prowadzą nowe, betonowe stopnie. Wnętrze kościoła wykonane jest z jasnego drewna, którym wyłożono balkony, ołtarz, ambonę i dolną część ścian. Znajdują się również ocalałe stare drewniane płyty upamiętniające ofiary wojen z 1866, 1870 i 1871 r. oraz bardzo stara niestety mniej czytelna płyta poświęcona kampanii napoleońskiej 1813-1814 r.. Nieopodal kościoła znajdują się trzy murowane, polowe ołtarze, a na wprost głównych wrót, pod murem cmentarnym wysklepiono kapliczkę z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej, obok niej znajduje się duży, drewniany krzyż. Nad drzwiami pod wieżą kościoła znajduje się tablica z tekstem sporządzonym 28 grudnia 1826 r., upamiętniająca pożar z 3 sierpnia 1825 r. oraz rozpoczęcie budowy nowego kościoła w tym samym roku. Na wieży wiszą trzy żeliwne dzwony odlane w 1920 r.

Historia wsi:
Wieś znajduje się w gminie Gromadka, 16 km na północny wschód od Bolesławca. Obecna nazwa wsi posiada korzenie słowiańskie, czego dowodem jest prawie identyczne jej brzmienie w najstarszych dokumentach (bulla papieża Innocetmego IV wystawiona w Lyonie 9 sierpnia 1254 r.), "Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego" z 1305 r, nazwę zapisano, jako Osla). Osła jest najstarszą miejscowością gminy Gromadka. Na terenach dzisiejszej Osłej przed 1200 r. powstała osada słowiańska. Z dokumentu z 1245 r. wynika, że Osła była własnością biskupów wrocławskich. Na przestrzeni lat majątek Osłej zmieniał właścicieli, natomiast w latach 1742-1943 ewangelicy z trzech wsi po uwolnieniu wyznań przez Fryderyka Wielkiego, zbudowali jeden wspólny kościół i szkołę. W 1794 r. wzniesiono nowy budynek, który był jednocześnie domem pastora. W 1825 r. wieś spustoszył potężny pożar. Po tym przykrym zdarzeniu odbudowano jednak zamek, ale już w nowym stylu i rozpoczęto budowę nowego kościoła ewangelickiego. W 1853 r. wzniesiona została wieża z ośmioma kolumienkami. Kościoła katolickiego nie odbudowano, ponieważ było zbyt mało katolików, a na jego miejscu natomiast powstał cmentarz. W 1845 r. w Osłej działały 4 młyny wodne, 3 wiatraki, 1 tartak, 1 browar, 24 rękodzielników i 19 kupców i handlarzy. II wojna światowa nie ominęła Osłej. Tak jak w innych pobliskich miejscowościach (Gromadka, Modła), tak i tu powstała komórka hitlerowskiej partii NSDAP. Utworzono również filię obozu koncentracyjnego, która mieściła się w zabudowaniach przyzamkowych. Więźniowie zatrudniani byli przy budowie bocznicy kolejowej, strzelnicy, montowali samoloty, wznosili obiekty przemysłowe. W dniu 11 lutego 1945 r. obóz zlikwidowano, a ocalałych więźniów popędzono w kierunku obozu Dora-Nordhausen.

• Tekst pochodzi z portalu Gminny Ośrodek Kultury i Biblioteka w Gromadce

Parę słów ode mnie. Wspaniałe miejsce ta miejscowość Osła a najważniejsze, że jeszcze wspanialsze zabytki sztuki sepulkralnej. Ale o dziwo, ani Hans Lutsch ani Hoverden nie wspominają ani słowem o tej miejscowości.

Mauzoleum rodziny von Nottenhof-Krummenau

Mauzoleum przedstawicieli członków rodziny von Nottenhof-Krummenau z Aslau w postaci płyt nagrobnych umieszczonych w murze o kształcie litery "L".

Płyta nagrobna Nickela von Nottenhof-Krummenau † 1618

Płyta nagrobna mężczyzny w stroju rycerskim Nickela von Nottenhof-Krommenau, syna Siegmunda von Nottenhof-Krummenau i Margarethy zd. von Kittlitz zamordowanego w nieznanych okolicznościach w dniu 5 czerwca 1618 roku pod Chojnowem przez Friedricha von Hocke z Iwin. Nickel w dniu 24 kwietnia tego roku brał ślub i bawił się na weselu w bolesławieckiej gospodzie "Pod Trzema Lipami." Na obramieniu płyty nagrobnej widoczny częściowo czytelny napis: "Dnia 5 czerwca roku 1618 wielce szanowny i czcigodny Mikołaj von Nottenhofen - Krommenau z Osłej przez Fryderyka von Hocke z Iwin przed miastem Chojnów został zamordowany". Wokół postaci zmarłego cztery herby rodzinny. Po stronie ojczystej von Nottenhof-Krommenau i von Bock a po stronie macierzystej von Kittlitz oraz von Bibran.

Płyta nagrobna Margarethy von Nottenhof-Krummenau † 1583

Płyta nagrobna Margarethy von Nottenhof-Krummenau zd. von Kittlitz z Suchej, żony Siegmunda von Nottenhof-Krummenau, zmarłej 9 lipca 1583 roku w wieku 59 lat.. Pośrodku płyty okolicznościowy tekst, zaczerpnięty z Biblii: Ewangelia według św. Jana 3,16 - Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. Wokół płyty cztery herby rodowe. Po stronie ojczystej von Kittlitz i von Nimptsch a po stronie macierzystej von Bibran oraz nierozpoznany.

ANNO 1583 DEN 9 IVLI IST IN GOTT SELIGLICH ENTSCHLAFFEN DIE WOLGEBORNE DES FRAW MARGARETHA GEBORNE . . . . . HAVSE ZAVCHE ERBEFRAW ZV RASSEL IHRES ALTERS IM 59 IAHR DER GOTT GENADE.

Płyta nagrobna Siegmunda von Nottenhof-Krummenau † 1585

Płyta nagrobna Siegmunda von Nottenhof-Krummenau z Osłej, męża Margarethy zd. von Kittlitz, zmarłego 20 stycznia 1585 roku w wieku 59 lat. Tu także znalazł się biblijny cytat: Księga Hioba 19,25 Lecz ja wiem: Wybawca mój żyje, na ziemi wystąpi jako ostatni. Potem me szczątki skórą odzieje, i ciałem swym Boga zobaczę. To właśnie jak Go zobaczę, moje oczy ujrzą, nie kto inny. Wokół płyty cztery herby rodowe. Po stronie ojczystej von Nottenhof-Krummenau i von Schellendorf a po stronie macierzystej von Bock oraz von Seidlitz.

ANNO 1585 DEN 20 IANVARII IST IN GOTT SELIGLICH ENTSCHLAFFEN DER EDLE EHRNVESTE WOLBENAMTE HERR . . . . . . NAW ERBHERR ZV . . . . SEINER ALTERS 59 IAHR DEM GOT GENADE.

Płyta nagrobna Sigmunda von Nottenhof-Krummenau † 1594

Płyta nagrobna Sigmunda von Nottenhof-Krummenau z Osłej, syna Siegmunda von Nottenhof-Krummenau i Margarethy zd. von Kittlitz, brata Nickela, zmarłego 5 września 1594 roku w Złotoryi w wieku 22 lat. Wokoł płyty cztery herby rodowe. Po stronie ojczystej von Nottenhof-Krommenau i von Bock a po stronie macierzystej von Kittlitz oraz von Bibran.

ANNO 1594 D 5 SEPTEMBRIS IST IN GOTT SELIGLICHEN IN DER STADT GOLDBERG ENTSCHLAFEN DER EDLE EHRNVESTE VND WOLBENAMBTE SIGMVND VON NOTTENHOFEN KROMENAW GENAND AVF ASLAW SEINERS ALTERS IM 22 IAHRE DEME GOTT GNADE

Płyta nagrobna NN kobiety zd. von Nottenhof-Krummenau

Płyta nagrobna NN kobiety zd. Nottenhof-Krummenau, zmarłej 3 maja pod koniec XVI wieku lub na początku XVII wieku. Jej mama była z rodziny von Hocke. Najbardziej zniszczona warunkami atmosferycznymi płyta w tym osobliwym Mauzoleum rodzinnym. Wokół płyty cztery herby rodowe. Po stronie ojczystej von Nottenhof-Krummenau i nieczytelny a po stronie macierzystej von Hocke oraz von Rothkirch.

ANNO . . . 3 MAY IST IN GOTT SELIG ENTSCHLAFFEN DIE WOL . . . . . . . GESTRENGEN . . . . . GEBORNE . . . . . dalsza część inskrypcji złuszczona.

Płyta nagrobna Gustawa von Nottenhof-Krummenau † 1614

Płyta nagrobna Gustawa (?) von Nottenhof-Krummenau z Osłej, zmarłego 9 listopada 1614 roku w wieku 48 lat. Wokół płyty cztery herby rodowe. Po stronie ojczystej von Nottenhof-Krummenau i von Kittlitz a po stronie macierzystej von Bock oraz von Bibran.

ANNO 1614 DEN 9 NOVEMBRIS IST IN GOT SELIGLICH ENTSCHLAFEN DER EDLE GESTRENGE WOLBENAMBTE HERR GVSTAW (?) VON NOTENHOF CROMENAW GENAND AVF ASLAW SEINES ALTERS IM 48 IAHR DESEN SEI GOT GENEDIG VND BARMHERTZIG SEI

Płyta nagrobna NN osoby

Kompletnie złuszczona płyta nagrobna ale patrząc na jej umiejscowienie, a także kształt i rozmieszczenie inskrypcji oraz herbów, należy przypuszczać iż należy także do kogoś z rodziny Nottenhof-Krummenau.

Płyta nagrobna dwojga dzieci

Płyta nagrobna dwojga dzieci, dziewczynki o imieniu Ursula oraz chłopca o imieniu Ernst, zmarłych w 1590 roku. Są to prawdopodobnie dzieci z rodziny Nottenhof-Krummenau.

Epitafium George von Hocke † 1660

Piękne barokowe epitafium George Friedricha von Hocke z Osłej i Radostowa Górnego, syna Johanna Georga von Hocke, urodzonego 18 września 1655 roku a zmarłego 25 listopada 1660 roku w wieku 5 lat, 19 tygodni i 6 dni. Wokół płyty inskrypcyjnej cztery herby rodowe. Po stronie ojczystej von Hocke i von Sturmb a po stronie macierzystej von Nostitz oraz von Warnsdorff.

Epitafium Charlotte von Gersdorf † 1752

               

Epitafium ku pamięci Charlotte Juliane Tugendreich von Gersdorf, zmarłej 3 lutego 1752 roku w wieku 27 lat. Płytę wystawił Samuel Gottfried Eschert z Osłej.

Epitafium Elisabet Preller † 1605

Epitafium Elisabet Preller, żony Hansa Prellera, zmarłej 6 października 1605 roku.

Płyta nagrobna Johanna Giessel † 1847

Płyta nagrobna Johanna Gottloba Giessel, zmarłego 1 czerwca 1847 roku.

Cmentarz

               

Fragmenty cmentarza przykościelnego z resztkami grobów i tablic z Aslau.

Grób zbiorowy

               

Zbiorowy grób z tablicą poświęconą 156 więźniom różnych narodowości zabitych lub pomordowanych przez faszystów w czasie II wojny światowej podczas ewakuacji filii obozu w Gross Rosen.

Kaplica cmentarna

               

Kaplica cmentarna pochodząca z 1877 roku.

Pomnik

               

Pomnik poległych w wojnach prusko-austriackich i prusko-francuskich z lat 1866, 1870 i 1871 wystawiony w 1874 roku. Obecnie przerobiony.

Pomnik Horsta Wessela

               

               

Pomnik Horsta Wessela aktywnego członka SA. Utracił życie w 1930 roku walcząc z komunistycznymi bojówkami. Napisał pieśń "Die Fahne hoch", później nazwaną"Horst Wessel Lied",będącą hymnem partyjnym. Jako męczennik nazistowski został patronem 18 Ochotniczej Dywizji Grenadierów Pancernych SS "Horst Wessel". Napis na pomniku brzmi: Dem unsterblich, deutschen Freiheitssang, Horst Wessel, + 23.2.30, Die dankbare Gemeinde, Aslau - (Nieśmiertelna niemiecka pieśń wolności - Horst Wessel - wdzięczna gmina Osła).

Pragnąłbym w tym miejscu bardzo podziękować Danucie Szybińskiej-Juszczuk za zaangażowanie w prawidłowe odczytanie herbów z tej strony. Bez jej pomocy trudno byłoby mi ustalić niektóre z nich.

Figura

Figura Chrystusa